Popularność i szerokość stosowania acetonu wynika z właściwości, względnego bezpieczeństwa. a także z postępu technicznego i usprawniania metod produkcji, które przełożyło się na niższą cenę, skrócenie czasu wytwarzania i większą dostępność.

To dość bezpieczna substancja, ma niewielkie właściwości toksyczne. Przy długotrwałej ekspozycji na wysokie stężenie acetonu możliwe jest zarówno zatrucie skórne jak i zatrucie inhalacyjne, dlatego należy przestrzegać przepisów jakimi obwarowane są przechowywanie i transport acetonu.

W handlu jest dostępny pod postacią acetonu technicznego i acetonu oczyszczonego. 

Aceton techniczny wykorzystywany jest jako rozcieńczalnik, rozpuszczalnik techniczny i odtłuszczacz. W przemyśle znajduje zastosowanie przy produkcji farb, lakierów i barwników.

Aceton czysty (oczyszczony, 99,9%) jest powszechnie stosowany do czyszczenia szkła laboratoryjnego (w laboratoriach, wykorzystuje się go też w procesach syntezy organicznej), w produkcji komponentów elektronicznych, czy (na małą skalę) w pralniach. 

Właściwości acetonu

Aceton ma dużą zdolność tworzenia mieszanin z wodą i niektórymi rozpuszczalnikami organicznymi — ta cecha sprawia, że jest świetnym rozpuszczalnikiem i rozcieńczalnikiem.

Charakteryzuje się przy tym wysoką lotnością, niską lepkością i niską temperaturą wrzenia. Dzięki temu szybko odparowuje bez pozostawiania żadnych pozostałości na powierzchni, co czyni go dobrym środkiem do usuwania zanieczyszczeń.

Zapach acetonu jest bardzo charakterystyczny - ostry i lekko słodkawy.

Właściwości fizykochemiczne sprawiają, że aceton znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle i produkcji.

Wśród najważniejszych właściwości acetonu wymienia się głównie niskie właściwości toksyczne w porównaniu z wieloma innymi rozpuszczalnikami i stabilność chemiczną, przy czym może reagować z niektórymi substancjami, w tym z siarkowodorem oraz z określonymi metalami i ich związkami. 

Aceton techniczny - zastosowanie

Aceton techniczny możemy kupić w wielu marketach budowlanych lub na stronach producentów takich jak Archem. Producenci oferują go z reguły w pojemnościach dostosowanych do zastosowań domowych (kanistry  5 i 20 litrów) oraz w dużych pojemnościach dostosowanych do hurtu.

Budownictwo

W zastosowaniach domowych jest wykorzystywany najczęściej przy remontach — jako rozpuszczalnik do farb, lakierów i żywic, do czyszczenia pędzli i innych narzędzi i do przygotowywania powierzchni pod malowanie. Tutaj kluczowa jest zarówno jego uniwersalność jak i niewielkie właściwości toksyczne.

Przemysł

Aceton techniczny pozwala też sprawnie usunąć zaschnięte plamy z klejów, tłuszczów, olejów i wosków, co sprawia, że jest szeroko stosowany w przemyśle motoryzacyjnym, mechanicznym i meblarskim.

Stosowany jest w produkcji i przetwarzaniu gumy oraz niektórych tworzyw sztucznych (np. poliwęglanu, poliakrylonitrylu), gdzie pomaga w łączeniu komponentów lub jako składnik roztworów polimerów do wytwarzania włókien.

Zastosowanie acetonu w druku 3D

W większym stężeniu aceton wykorzystywany jest do wygładzania powierzchni z ABS. To bardzo lotna ciecz, dlatego opary acetonu mogą szybko wygładzić wydruk i rozpuścić zewnętrzną warstwę.

Aceton czysty (99,9%, potocznie "aceton 100%")

Aceton czysty, w odróżnieniu od technicznego, charakteryzuje się znacznie wyższym stopniem czystości, czyli minimalną zawartością wody i innych zanieczyszczeń. Najczęściej jest 99,5%, a w przypadku produktu Archem - nawet 99,9%. Jest wykorzystywany tam, gdzie obecność nawet śladowych ilości substancji postronnych wpłynęłaby na właściwości produktu lub procesu.

Jego główne zastosowania to:

Przemysł farmaceutyczny:

Jest powszechnie używany jako rozpuszczalnik w procesach syntezy, ekstrakcji i rekrystalizacji substancji czynnych leków. Jego czystość gwarantuje, że produkt końcowy nie będzie zanieczyszczony niepożądanymi związkami. Służy również do czyszczenia i sterylizacji sprzętu farmaceutycznego.

Laboratoria chemiczne i analityczne:

Niezastąpiony do czyszczenia precyzyjnego szkła laboratoryjnego, sprzętu analitycznego oraz chromatograficznego. Stosowany jako rozpuszczalnik do przygotowywania roztworów wzorcowych, ekstrakcji analitów oraz jako faza ruchoma w chromatografii (HPLC, GC), gdzie wymagana jest bardzo wysoka czystość i stabilność.

Przemysł elektroniczny i precyzyjny:

Kluczowy do odtłuszczania i czyszczenia delikatnych komponentów elektronicznych, płytek drukowanych, elementów optycznych i mechaniki precyzyjnej. Usuwa mikroskopijne zanieczyszczenia bez pozostawiania osadów, co jest krytyczne dla prawidłowego funkcjonowania urządzeń.

Przemysł kosmetyczny i perfumeryjny:

Wykorzystywany jako rozpuszczalnik i składnik w produkcji niektórych perfum, lakierów do paznokci (szczególnie do usuwania hybryd, zetknął się z nim każdy kto stosuje manicure hybrydowy), a także w procesach ekstrakcji substancji zapachowych i barwników. Czystość acetonu jest tu kluczowa dla bezpieczeństwa i jakości produktów finalnych.

Przemysł spożywczy

W ograniczonym zakresie, jako rozpuszczalnik do ekstrakcji niektórych składników spożywczych (np. olejów, aromatów), zawsze z zachowaniem rygorystycznych norm bezpieczeństwa i czystości.

Pralnie chemiczne

W pralniach chemicznych czysty aceton wykorzystywany jest jako rozpuszczalnik, głównie do usuwania plam tłustych i trudnych do usunięcia zabrudzeń z odzieży. Szczególnie dobrze sprawdza się w przypadku plam z farb, lakierów, klejów, gumy czy wosku. Jest agresywnym rozpuszczalnikiem, dlatego stosuje się go ostrożnie, zwłaszcza w przypadku delikatnych tkanin. Zwykle jest używany do wstępnego usuwania plam przed właściwym procesem prania chemicznego. 

Aceton czysty jest wybierany tam, gdzie wymagana jest minimalizacja ryzyka zanieczyszczenia, a niezawodność i precyzja procesu mają priorytet. Jego zastosowania są ściśle związane z zaawansowanymi technologiami i standardami jakości.

Produkcja acetonu i jego dostępność

Zakres zastosowań acetonu rósł razem ze zwiększaniem się jego dostępności. W przeszłości produkcja opierała się na innych procesach, często mniej wydajnych lub związanych z konkretnymi surowcami:

- Sucha destylacja drewna: W tej metodzie aceton był produktem ubocznym procesu karbonizacji drewna (wytwarzania węgla drzewnego).

- Fermentacja butanolowo-acetonowa (proces Weizmanna): Wykorzystywała bakterie z rodzaju Clostridium acetobutylicum do fermentacji węglowodanów (np. melasy, skrobi kukurydzianej). W wyniku fermentacji powstawała mieszanina butanolu, acetonu i etanolu, którą następnie rozdzielano. Metoda ta była szczególnie ważna podczas I wojny światowej do produkcji acetonu potrzebnego do wyrobu kordytu (materiał wybuchowy).

- Destylacja octanu wapnia​

Hydratacja acetylenu (proces Kutchera-Konowalowa): Acetylen reagował z wodą w obecności katalizatorów (np. soli rtęci), tworząc aldehyd octowy, który następnie mógł być utleniony do kwasu octowego, a z niego dalej do acetonu.

Obecnie zdecydowana większość acetonu produkowana jest metodą kumenową (Hocka). Jest to zintegrowany proces, w którym aceton powstaje równocześnie z fenolem, co czyni go bardzo ekonomicznym. Proces ten składa się z trzech głównych etapów:

-Alkilowanie benzenu propylenem: Benzen reaguje z propylenem w obecności katalizatora (np. kwasu Lewisa, zeolitów) w podwyższonej temperaturze i ciśnieniu. W wyniku tej reakcji powstaje kumen (izopropylobenzen).

Utlenianie kumenu: Kumen jest następnie utleniany powietrzem (tlenem) w fazie ciekłej. W tej reakcji powstaje wodoronadtlenek kumenu. Jest to proces egzotermiczny, więc wymaga kontroli temperatury.

Rozkład wodoronadtlenku kumenu: Wodoronadtlenek kumenu jest następnie rozkładany w obecności kwasu (najczęściej kwasu siarkowego) w podwyższonej temperaturze. W wyniku tej reakcji powstaje fenol i aceton.

Otrzymana mieszanina jest następnie poddawana procesom destylacji i rektyfikacji w celu rozdzielenia i oczyszczenia fenolu i acetonu.

Inne współczesne metody, choć mniej dominujące, to: katalityczne odwodornienie izopropanolu (propan-2-olu) i bezpośrednie utlenianie propylenu.

Hurtowa sprzedaż acetonu

Na potrzeby laboratoriów i przemysłu aceton sprzedawany jest hurtowo w dużych opakowaniach mauzer (ibc) 1000l i beczkach 200l. Opakowania acetonu 1000l wyceniane są indywidualnie w zależności od wielkości zamówienia i modelu współpracy. Aceton 200l w hurcie sprzedawany jest w stałej cenie, ale przy regularnych zamówieniach lub przy współpracy obejmującej dostarczanie także innych produktów oferujemy preferencyjne warunki i możliwość negocjacji cen i warunków zakupu.

Opakowania IBC i beczki 200l spełniają normy bezpieczeństwa, przygotowane zostały z materiałów które nie stwarzają ryzyka interakcji z substancją i zapewniają bezpieczne przechowywanie.

Hurt acetonu podlega odrębnym przepisom transportowym, które zapewniają bezpieczeństwo przy przewozie większych ilości substancji. Jako producent zapewniamy także specjalistyczny transport , który jest zgodny z przepisami ADR.

W sprzedaży hurtowej Archem realizuje także niestandardowe zlecenie dotyczące stężeń i pojemności. W takim wypadku prosimy o bezpośredni kontakt w celu omówienia i dostosowania szczegółów oferty.

Bezpieczeństwo

Podobnie jak w przypadku innych powszechnie stosowanych środków, tak i w tym przypadku istnieje szereg przepisów zapewniających użytkownikom bezpieczeństw. Stosowanie, przechowywanie i transport acetonu podlegają ściśle określonym normom.

• Nie wolno przechowywać go w miejscach, gdzie przechowuje się żywność, napoje i pasze dla zwierząt.
• Należy chronić pojemniki z acetonem przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. 
• Ze względu na wysoką lotność i łatwopalność należy unikac tez bliskości źródeł ciepła, iskier i otwartego ognia.
• Optymalna temperatura przechowywania to 15-25°C. 
• Aceton może reagować z niektórymi materiałami, dlatego zaleca się przechowywanie go w pojemnikach wykonanych z materiałów, które nie ulegają korozji pod jego wpływem, takich jak stal nierdzewna lub specjalne tworzywa sztuczne, w praktyce najlepiej korzystać z opakowań producenta. Niewskazane jest przelewanie go do innych pojemników, zwłaszcza jeżeli nie mamy 100% pewności co do ich szczelności i materiału z którego zostały wykonane.

Zatrucie acetonem

Aceton jest substancją o niskim stopniu toksyczności (trudno powiedzieć, że ma sine właściwości toksyczne, zwłaszcza jeżeli weźmiemy do porównania substancje niebezpieczne czy substancje drażniące stosowane w przemyśle), jednak przy długotrwałej ekspozycji może powodować podrażnienia skóry, oczu i układu oddechowego. Dlatego warto pamiętać o zapewnieniu dobrej wentylacji w pomieszczeniu w którym go stosujemy (co nie jest trudne, jeżeli weźmiemy pod uwagę charakterystyczny zapach acetonu), a także o dokładnym zamykaniu pojemników, w których jest przechowywany.

Przy słabej wentylacji i większym stężeniu acetonu możliwe jest zatrucie inhalacyjne. Objawy zatrucia obejmują ból i zawroty głowy, uczucie osłabienia, mdłości i wymioty. Zatrucie inhalacyjne zdarza się raczej w warunkach przemysłowych, ale nie powinno mieć miejsca w domowym użytku, gdy stężenie acetonu jest niskie i wykorzystujemy go na przykład jako zmywacz do paznokci. W przypadku inhalacyjnego zatrucia, najważniejsze jest natychmiastowe usunięcie poszkodowanego z miejsca narażenia na świeże powietrze.

Zatrucie skórne objawia się podrażnieniem, wysuszeniem i pękaniem skóry, a w przypadku alergii również swędzeniem, zaczerwienieniem i opuchlizną. Najczęściej zdarza się przy większym stężeniu acetonu (zwykły zmywacz do paznokci nie zrobi nikomu krzywdy). W takim przypadku należy natychmiast przemyć skórę wodą z mydłem, a następnie osłonić oparzone miejsce jałowym opatrunkiem.

Jeżeli objawy utrzymują się dłużej niż kilka godzin zarówno zatrucie skórne jak i zatrucie inhalacyjne wymagają kontaktu z lekarzem.